Hamile kalmakta sorun yaşıyorsanız, yalnız değilsiniz. Dünya genelinde çiftlerin yaklaşık yüzde 17’si kısırlık sorunları yaşıyor. Kısırlık belirtilerini doğrudan tespit etmek zor olsa da, doğurganlık sorunlarına işaret edebilecek bazı işaretler şunlardır:
Düzensiz adet döngüsü
Ortalama bir kadının döngüsü yaklaşık 28 gündür. Bununla birlikte, döngü 21 ila 35 gün sürerse, tutarlı olduğu sürece hala normal kabul edilir. Düzensiz dönemlerle, döngü o kadar öngörülemez ki, bir sonrakinin ne zaman geleceğini bilmek imkansızdır. Bu, hipotiroid veya hiperfonksiyonu, hiperprolaktinemi veya polikistik over sendromu (PCOS) gibi hormonal sorunlardan kaynaklanır ve bunların tümü kısırlığa yol açabilir. Geçici yaşam stresi veya aşırı egzersiz ara sıra bir dönemi atlamanıza neden olabilir. Ancak, aylardır adet görmediyseniz, tıbbi yardım alınması gerekir.
Ağır veya ağrılı dönemler
Günlük aktivitenizi engelleyen dönemler, rahimdeki miyom veya endometriozis belirtisi olabilir. Aslında, endometriozis, kadınların kısırlık sorunlarının kabaca yüzde 20 ila 40’ını oluşturur.
Cinsel ilişki sırasında ağrı
Kadınlar için ağrılı cinsel ilişki normalleştirilmesiyle çoğu kişi bunun hayatın bir parçası olduğunu düşünür. Ancak aslında endometriozis veya pelvik inflamatuar hastalık gibi altta yatan bir duruma işaret edebilir.
Hormonal dengesizlik
Ani kilo alımı, saç dökülmesi, sürekli yorgunluk, ödem, baş ağrısı, meme başı akıntısı, sakal veya şiddetli akne, olası hormonal bozuklukların belirtileridir. Vücudun hormonlarının dengesiz olduğu bu durumlar gebe kalmayı zorlaştırır.
Vajinal ağrı veya kaşıntı
Ağrı veya kaşıntı özellikle akıntı ile birlikte, vajinal enfeksiyon anlamına gelebilir. Tedavi edilmediği takdirde, klamidya, bel soğukluğu ve mikoplazma gibi enfeksiyonlar sonunda kısırlığa yol açabilir.
Kadın kısırlığının nedenleri
Yukarıda belirtilen adımların gerçekleşmesini engelleyen herhangi bir şey, kadın kısırlığından sorumlu olabilir.
Yumurtlama bozuklukları, kadınlarda kısırlık vakalarının yüzde 25’ini oluşturur. Bir kadın ya düzenli olarak yumurtlamadığında ya da hiç yumurtlamadığında ortaya çıkar. Üreme hormonlarının düzenlenmesi ve üretimi ile ilgili sorunlar potansiyel bir nedendir. PCOS, aşırı prolaktin varlığı veya erken yumurtalık yetmezliği gibi durumlar yumurtlama bozuklukları oluşturabilir.
Tüp tıkanıklığı, kısırlık vakalarının yüzde 35 – 40’ına yol açıyor. Pelvik inflamatuar hastalık veya klamidya ve gonore gibi CYBE’lar fallop tüplerinde tıkanıklıklara neden olabilir. Fallop tüplerini içine alan, önceki pelvik ameliyatlar da kısırlık şansınızı artırabilir.
Endometriozis, endometrium olarak bilinen rahmin iç tabakasının farklı bölgelerde tutunarak büyümesi durumudur. Bu alanlar, fallop tüplerini, yumurtalıkları, ince veya kalın bağırsakları ve karın boşluğu ve pelvis duvarlarını içerir. Bu tür doku büyümesi ve cerrahi olarak çıkarılması, yara izine neden olabilir ve döllenmeyi önleyebilir.
Rahim veya rahim ağzındaki sorunlar da doğurganlığı etkileyebilir. Servikal stenoz (daralmış bir serviks) veya servikal mukus eksikliği genellikle spermin serviksten rahme ulaşmasını zorlaştırır. Endometriozis (özellikle kronikse), rahim fibroidleri (miyomlar) veya anormal şekilli bir rahimde gebe kalmayı engelleyebilir.
Kadınlar yaşlandıkça, genellikle gebe kalmaları daha zor hale gelir. Yumurtaların kalitesi ve miktarı 30’lu yaşların başında azalmaya başlar ve bir kadın 40 yaşına yaklaştıkça daha da düşer. Bu, hamile kalmanın daha zor olduğu ve düşük yapma şansının daha yüksek olduğu anlamına gelir.
Bazen doktorlar gerekli doğurganlık testlerini yapmalarına rağmen kısırlığın nedenini bulamazlar. Açıklanamayan doğurganlık dünya çapında çiftlerin yaklaşık yüzde 10’unu etkiler. Olası nedenler arasında yumurtanın doğru zamanda bırakılmaması, yumurtanın fallop tüpüne ulaşamaması veya spermin yumurtaya ulaşamaması sayılabilir.
Kısırlık tedavisi
Gebe kalmayla ilgili mevcut sorunlar, gelecekte bir aile kurmanızı mutlaka engellemeyecektir. Kısırlık sorunu olan birçok çift başarılı gebelikler geçirmeye devam ediyor. Her biri farklı bir kısırlık nedenini hedefleyen çok çeşitli tedaviler mevcuttur.
Doğurganlık ilaçları, yumurtanın olgunlaşmasından ve salınmasından sorumlu hormonları uyararak çalışır ve yumurtalık bozuklukları olanlara yardımcı olabilir. Bununla birlikte, yumurtalık hiperstimülasyonu veya yumurtalık tümörü geliştirme şansının artması gibi doğurganlık ilaçlarının kullanılmasının yan etkileri vardır.
Cerrahi prosedürler, rahim ve fallop tüplerindeki anormallikleri veya tıkanıklıkları düzeltir. Diğer kısırlık tedavilerinin yüksek başarı oranı nedeniyle cerrahi prosedürler artık nadiren kullanılmaktadır.
Doğurganlık doktorları ayrıca intrauterin tohumlama veya IUI önerebilir. Bu tedavide yumurtlama anında kadının rahmine milyonlarca sağlıklı sperm enjekte edilir.
En etkili yardımcı üreme tedavisi tüp bebek veya tüp bebek tedavisidir. Anneden olgunlaşmış bir yumurta alınır ve laboratuvar sperm ile döllenir. Döllenen yumurta daha sonra tekrar rahme yerleştirilir. Bu yöntem birkaç hafta sürer ve başarılı implantasyonu sağlamak için günlük hormon enjeksiyonları gerekir. Herhangi bir kısırlık belirtisi yaşarsanız, sorunu teşhis edebilecek ve sizin için en iyi tedaviyi sunabilecek bir doktordan tavsiye alın.
Op. Dr. Seval Taşdemir
Kadın Hastalıkları, Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı
