Türk futbolunda son dönemde yaşanan hakem hataları ve VAR sistemine yönelik eleştiriler iyiden iyiye tırmanırken gündeme ilişkin değerlendirmelerde bulunan Türkiye Futbol Federasyonu (TFF) Başkanı Mehmet Büyükekşi, dikkat çeken ifadeler kullandı.
“İNGİLTERE PREMIER LİG CEO’SU İLE BİR ARAYA GELDİK”
“Futbol bir savaş değil. Kazanılır, kaybedilir. Maçın sonunda da dostça ayrılınır. Futbol barış demek, kardeşlik, dostluk demek. Biz de bunun altını çiziyoruz” diyen ve hakemlerin eleştirilmesi konusuna İngiltere örneği veren Büyükekşi, “Pazartesi günü Londra’daydım. İngiltere Premier Lig CEO’su ile bir araya geldik. ‘Maçtan sonra kulüp başkanları hakem hakkında konuşur mu?’ dedim. ‘Hayır, böyle bir şey olamaz’ dedi. ‘Teknik direktörler konuşur mu? dedim, ‘Konuşurlarsa ağır ceza alırlar’ dedi” ifadesini kullandı.
“YENİLEN TAKIM HAKEMİ, FEDERASYONU GÜNAH KEÇİSİ İLAN EDİYOR”
Hakemlerin sürekli ön planı çıkarılmasını eleştiren Mehmet Büyükekşi şöyle devam etti, “Hakemi, Federasyonu yenilen takım günah keçisi ilan ediyor. Takımı, taktiği konuşmamız, değerlendirmemiz lazım. Oyunun kalitesini hakem üzerinden konuşmamamız lazım. Bazı oyuncular 10 golün bir tanesini gole çeviriyor. Bu oyuncunun kötü olduğu anlamına gelmiyor. Hakemleri de böyle değerlendirmemiz lazım. Futbolcular, teknik direktörler hep iyi performans sergileyemeyebilirler. Hata yapabilirler. Hakemler de insan, onlar da hata yapabilirler. Bu gibi çalışmalar yapmamız lazım. Sayın Cumhurbaşkanımız da bu konudaki beklentisini dile getirdi. İnşallah bu günleri de göreceğiz. Biz bunun çok önemli olduğunu düşünüyoruz. Sadece Süper Lig için değil alt ligler için de bu geçerli. Kaybeden takımlar hep “hakem bizi doğradı, hakem bizi yaktı” diyor. Bu kültürü değiştirmemiz lazım. İnşallah bunu da değiştireceğiz. Bu kültürümüzün değişmesi gerektiğini düşünüyoruz.”
“YAPAY ZEKA” TARTIŞMALARINA DEĞİNDİ
Hakemlerin yapay zeka ile atandığı konusunda bazı kulüplerin eleştiri yaptığı yorumu üzerine TFF Başkanı Mehmet Büyükekşi, “İngiltere’de 20 takım var. 19 tane hakemleri var. 19 hakem VAR’da ve sahada görev yapıyor. Bu ne demek? Bizde 22-23 saha hakemi, 12 tane VAR hakemi var. Hakem sayımız onlardan çok daha fazla. Aynı hakemler görev yapıyor, tabii ki yapacak. Koyduğumuz bir hedef var. Bir hakem aynı hakem maçıma üç haftadan önce atanmayacak. Orada çok fazla aynı hakem yönetiyor. İngiltere’de “4 hafta hedefliyoruz ama olmuyor” diyorlar. Güven duygusu oluşturmamız lazım. Bir sefer iki sefer bu olur. Ondan sonra bunu söyleyemezsiniz. Yapılması gereken konu, yapay zeka zaman içerisinde oluşacak. Şu anda bir algoritmayla yapıyoruz. 41-42 kriter var. Her hafta buna yenileri ekleniyor. Son üç maçta hakemlerin aldığı puanlar, sezon başından bu yana aldığı puanlar ve FIFA hakemi olmasına göre bir takım puanlar ekleniyor. Maçların zorluk derecesine göre FIFA hakem sayımız belli. Daha zor maçlar, Fenerbahçe, Galatasaray, Beşiktaş ve Trabzonspor gibi takımların maçlarını daha çok FIFA hakemleri yönetiyor. Bu hakemler yurt dışında başarılı maçlar yönetiyor. Yurt dışında bunu yapanların Türkiye’de de yapması normal. Eleştiri yaparken de objektif bakmamız lazım. O algoritma ile yapılan atamalarda amacımız insan etkisini minimuma indirmekti. Saha ve VAR hakemleri konusunda kriterler çok farklı. Bir grafik gösterdiler İngiltere’de. Hakemlerin maç içerisindeki ve maçın sonlarındaki verilerini hesaplamışlar. Çünkü maçın sonlarında koşuları düşüyor.” ifadelerini kullandı.
“ALT LİGLERDE YAŞANAN BİR POZİSYON BENİ ÇOK ÜZDÜ”
“Hakemlerin hata yapma konusunda üzüldüğünüz bir karşılaşma oldu mu?” sorusu ve Yabancı hakem konusunda ise Büyükekşi, “Zaman zaman hakemlerimizin formsuz olduğu maçlar oluyor. En çok üzüldüğüm maç alt liglerden yaklaşık daha sonra kameralardan tespit edildi. Neredeyse yarım metre gol çizgisini geçmiş. Ancak hakem golü vermemiş. VAR da olmadığı için alt liglerde maalesef öyle bir şey oldu. Onun dışında, aslında bir konuşma yaptım. Konuşmada geçen başkanlara VAR’ı tanıtırken “Biz canımızı hekimlere emanet ediyoruz. Anlaşamadığımız davaları hakimlere havale ediyoruz. Futbol maçları da hakemlere emanet ediyoruz: Bu üç konuda da aslında geldiği yer hikmettir. Üçü de hikmet sözgücünden çıkar. Üçünde de güvenilirlik söz konusu. Güvenmeniz lazım. Hikmetin Türkçe karşılığı bilgelik. Bilgelik tecrübeyle olur. Bakarsanız hiçbir hekimin karşısına gelen hasta bir başka hastayla aynı değildir. Aynı şekilde bir hakimin karşısında gördüğü dava kesinlikle aynı olması mümkün değil. Aynı şey hakemler için de geçerli. Aynı pozisyon başka bir maçta aynı olması söz konusu değil. Küçük de olsa farklılık vardır.
“GEÇMİŞE KIYASLANDIĞINDA FUTBOL ÇOK DAHA İYİ DURUMDA”
Yorumculara ve basın mensuplarına seslenmek istiyorum. Hakem farklı, oyun farklı, maç farklı, oyuncular farklı… Onun için bir miktar bu işi tecrübe ve bilgelik ile olduğunu kabul etmemiz gerekiyor. Güvenmemiz gerekiyor. Hekimin en küçük hatası canınıza mal olur. Tecrübeyle kazanılan bilgelik ön palana çıkıyor. Tabii ki yanlış kararlar olabilir. Geçmişten bugüne kıyaslama yapmak lazım. 12 hafta oynandı. Ama şunu görüyoruz. Geçmişe kıyaslandığında çok daha iyi. Futbol bir temaşa oyunu. Bu konuda ne kadar müdahale olursa o kadar iyi. Minimum müdahale maksimim fayda. Çok fazla müdahaleden nasıl zevk alırsınız. Biz bunu sağlamak istiyoruz. Bunu yaparsak bu oyun daha güzel olacak. “
YURT DIŞINDAN HAKEM GETİRİLMESİ
“Bizim şu anda orta hakemle ilgili yabancı hakem gündemimizde yok. Böyle bir şey söz konusu değil. Hakemlerimiz bizi yurt dışında başarıyla temsil ediyor. Şu anda bazı oyuncular nasıl Erasmus’da bizi temsil ediyor. Bazı ülkelerle yazışıyoruz. Bazı maçlarda hakem değişimi olabilir. Ama bir hakem değişimi olursa olur dedik. Ancak şu ana kadar olumlu bir gelişme olmadı. VAR hakemiyle ilgili sayıyı 12’den daha yukarı çıkarmak istiyoruz. Bizim 22-23 Süper Lig hakemimiz var. VAR’da 12 tane var. Bir de birinci ligde de var. Oradaki hakem sayımızı da artırırsak, Kasım ayında devre arası olacak. Bir takım talepler olabilir. Şu anda bazı ülkelerle yazışıyoruz. Özellikle Avrupa ülkeleriyle, bazı VAR hakemi getirebiliriz. Önemli olan sayıdan çok kalitesinin yüksek olması. Bunları da değerlendiriyoruz. Amacımız en iyisini yapmak. Yüzde yüz sıfır hata mümkün değil. Yurt dışında da hakem hataları oluyor.”
